> U bevindt zich hier: Economie

Economie

aast onder andere fruitteelt, overige landbouw, chemie, dienstverlening en toerisme is een opmerkelijk veel voorkomende economische activiteit in Limburg het bierbrouwen.

Er zijn rond de tien verschillende brouwerijen: Bier-op-Maat brouwerij De Fontein in Stein, Lindeboom-brouwerij in Neer, de Brand-brouwerij in Wijlre, de Gulpener-brouwerij in Gulpen, de Christoffel-brouwerij in Roermond, de Hertog Jan Brouwerij in Arcen, de Alfa-brouwerij in Thull, en andere. De Maastrichtse Brouwerij De Ridder, die sinds 1982 Heinekendochter was, werd in 2002 gesloten. Net als Leeuw-brouwerij in Valkenburg; dit bier wordt tegenwoordig in België gebrouwen.

Een van de grootste werkgevers is het chemie- en biotechnologieconcern DSM met circa 8000 arbeidsplaatsen in deze provincie.

Koninklijke DSM N.V.

Koninklijke DSM N.V. is een Nederlands chemiebedrijf, dat internationaal actief is. Het bedrijf is voortgekomen uit de voormalige Nederlandse Staatsmijnen, en de naam was dan ook oorspronkelijk een afkorting voor Dutch State Mines. DSM heeft enkele honderden vestigingen over de gehele wereld. Het hoofdkantoor is gevestigd in Heerlen en sinds 1 mei 2007 is Feike Sijbesma voorzitter van de Raad van Bestuur.

Geschiedenis

DSM is in 1902 opgericht als staatsbedrijf voor de exploitatie van ondergrondse steenkoolreserves in Limburg.

Vlakbij de ingang van de voormalige Staatsmijn Maurits te Geleen staan deze muren met afbeeldingen van respectievelijk de mijnbouw en de akkerbouw.

Foto's: Ron Slangen

Later zijn daar de productie van ammoniak en kunstmest bijgekomen op basis van bijproducten die vrij kwamen bij het vergassen van steenkool. In 1960 behaalden de Nederlandse steenkoolmijnen een recordproductie van 23 miljoen ton. De kostprijs lag echter hoger dan die van geïmporteerde steenkool. Bovendien werd er een grote gasvondst gedaan in het Groningse Slochteren.

Dit leidde tot een regeringsbesluit om de steenkolenmijnen te sluiten. In 1965 werd hiermee gestart en in 1973 werd de laatste mijn gesloten. In dat jaar werd ook besloten om de afkorting DSM voortaan als naam te dragen.

Na sluiting van de mijnen in Limburg werd om de daaruit voortvloeiende werkloosheid tegen te gaan nieuwe industrie ontwikkeld in Limburg. Een van de zwaartepunten in die ontwikkelingen was de petrochemische industrie, die werd opgezet onder de vlag van het oude mijnbouwbedrijf DSM. De naam bleef daarbij behouden. Voor DSM trad hiermee een nieuwe fase in. Al sinds de jaren 30 had DSM chemische kennis vergaard en DSM breidde de chemische activiteiten sterk uit. Eerst lag de nadruk sterk op bulkchemicaliën, maar de productie verschoof meer naar eindproducten als bijvoorbeeld plastics en industriële en fijne chemicaliën. Deze verschuiving resulteerde uiteindelijk in de verkoop van de petrochemische activiteiten in 2002, aan het Saoedische bedrijf SABIC.

De Nederlandse Staat was tot 1989 de enige aandeelhouder. DSM ging in dat jaar naar de beurs en de Staat verkocht in twee transacties in totaal 69% van de aandelen. In februari 1996 bracht de overheid nogmaals 20% naar de markt en ten slotte werd in maart 1996 het laatste aandelenbelang verkocht. In 2007 heeft DSM helemaal afscheid genomen van de bulkchemie. De onderneming legt zich nu toe op producten die toepassingen vinden in, onder andere, de voedingsmiddelenindustrie, de gezondheidssector, automobielindustrie, verf en bouw.

In de 21e eeuw is de focus meer komen te liggen op de opkomende markten, waaronder China en India. In januari 2012 maakte DSM bekend samen met het Amerikaanse bedrijf POET te investeren in een fabriek voor de productie van bio-ethanol uit maiskolven, bladeren en stengels die op de akkers achterblijven na de oogst. DSM levert zo’n 30 enzymen en een unieke gistsoort om de plantenresten in ethanol om te zetten. De fabriek zal worden gebouwd in in de Amerikaanse staat South Dakota en de eerste productie wordt in het tweede halfjaar van 2013 verwacht. De productiecapaciteit wordt zo'n 75 miljoen liter op jaarbasis. Het betreft een totale investering van 250 miljoen dollar; gelijk verdeeld over de twee joint venture partners. Partner POET is een van de grootste producenten van ethanol en met 27 fabrieken realiseert de onderneming een omzet van ruim 5 miljard dollar. In 2012 verandert het logo van DSM naar een nieuw.

1902: Oprichting Staatsmijnen
1906: Eerste kolen van mijn Staatsmijn Wilhelmina
1906: Nieuw hoofdkantoorin Heerlen
1913: Mijnbouwactiviteitenin Staatsmijn Emma en Staatsmijn Hendrik
1919: De cokesfabriekEmma (of Emma I) te Treebeek vormt het begin van de chemische activiteiten van DSM
1921: Fabriek Emma levert eerste gas aan gemeente Sittard
1926: Ingebruikname Staatsmijn Maurits te Geleen, een mijn voor delving van vetkool. Deze zou uitgroeien tot de grootste kolenmijn in Europa
1927: DSM start met de bouw van een kunstmestfabriek in Geleen, het Stikstof Bindings Bedrijf (SBB)
1928: Oprichting eigen gasdistributiebedrijf
1929: Ingebruikname cokesfabriek Maurits te Geleen
1930: Productie eerste kunstmest
1939: Bouw Centraal Laboratorium te Geleen
1945: Cokesproductie alleen nog in Staatsmijn Maurits
1945: Sluiting van cokesfabriek Emma
1947: DSM richt kennisdochter Stamicarbon op voor het beheer van patenten
1951: Begin bouw cokesfabriek Emma II te Beek
1952: Start productie Caprolactam
1954: Sluiting cokesfabriek Emma I (29 juli)
1954: Opening cokesfabriek Emma II (15 oktober)
1956: Start productie ureum
1959: Eerste hogedruk polyetheenfabriek in gebruik
1963: Eerste naftakraker van DSM (NAK 1) wordt in gebruik genomen
1962: Bouwwerkzaamheden aan nieuwe Staatsmijn Beatrix worden gestopt
1964: DSM bouwt eerste melaminefabriek
1965: In Flixborough verrijst DSM Caprolactamfabriek
1966: Besluit om de mijn Maurits te sluiten
1967: De Staatsmijnen worden verzelfstandigd tot de "NV Nederlandse Staatsmijnen".
1968: Sluiting cokesfabriek Maurits (5 april) en Emma II (18 december); cokesproductie dan definitief gestopt
1969: Opsplitsing organisatie in 6 divisies
1972: Oprichting Unie van Kunstmestfabrieken (UKF)
1973: De laatste steenkoolmijn wordt gesloten
1974: Start productie ABS-fabriek
1975: Er vallen 14 doden door een explosie van de naftakraker NAK 2 als gevolg van een breuk in de leiding
1976: DSM neemt eerste PP-fabriek in gebruik
1973: DSM begint met verkoop van DL-fenylglycine aan Gist-Brocades
1983: Oprichting van DSM Resins
1987: DSM neemt Andeno over
1988: Start productie zoetstof aspartaam
1989: DSM naar de beurs
1989: DSM neemt het Amerikaans Copolymer Rubber & Chemical Corporation over
1990: Start productie Stanyl
1990: Oprichting DSM Elastomers
1990: Bouw eerste Dyneema-fabriek
1991: Overname ACF Chemie
1992: DSM Engineering Plastics Emmen ontstaat
1993:
Overname fijnchemie van Bristol-Myers Squibb
1996: Onderbrengen van DSM Utilities in EDEA
1996: De Nederlandse Staat verkoopt haar laatste aandelen DSM
1997: Overname Vestolen in Gelsenkirchen
1997: Verkoop van Curver aan Rubbermaid Inc.
1998: Overname Gist-Brocades
1998: Divisies Gist-Brocades opgenomen in cluster Life Science Products
2000: DSM kondigt strategie Vision 2005 aan met o.m. de divestering van de Petrochemie.
2000: Overname Amerikaanse bedrijf Catalytica Pharmaceuticals
2001: Verkoop van DSM Engineering Plastic Products aan Quadrant en EBN aan de Nederlandse staat
2002: Overdracht DSM Petrochemicals aan SABIC
2002: DSM viert zijn 100-jarig bestaan
2002: DSM krijgt predicaat Koninklijk
2003: Acquisitie van Roche Vitamins & Fine Chemicals Division
2005: Acquisitie van NeoResins (onderdeel van Avecia)
2005: Verkoop van DSM Bakery Ingredients aan Gilde Investment Management
2006: DSM stopt productie zoetstof aspartaam
2007: DSM spreekt het voornemen uit de bulkchemie te verkopen en gaat zich toeleggen op voedings- en gezondheidsproducten en hoogwaardige materialen
2008: DSM start met de verkoop van diverse bulkchemie businessgroepen. Caprolactam en Acrylonitril zullen vooralsnog als enige bulkchemiefabrieken bij DSM blijven
2008: DSM kondigt een recordjaar aan. De winstverwachting wordt bijgesteld naar 1,08 miljard euro
2008: DSM wordt getroffen door de economische crisis. DSM legt diverse fabrieken stil en de winstverwachting wordt naar beneden bijgesteld naar 1 miljard euro
2009: DSM verkoopt Stamicarbon aan Maire Tecnimont (38 miljoen euro)
2010: DSM verkoopt AGRO en Melamine aan Orascom CI (310 miljoen euro)
2010: DSM verkoopt Elastomeren (rubber) aan Lanxess (310 miljoen euro)
2012: Overname Kensey Nash. Dit Amerikaanse bedrijf is actief op het vlak van regeneratieve geneesmiddelen en versterkt daarmee DSM's biomedische activiteiten.
Het bod bedraagt 255 miljoen euro
2012: DSM verandert logo
2012: Overname Tortuga (Animal Nutrition and Health) in Brazili
2012: Overname Fortitech (Human Nutrition and Health) in de VS

Hoe ging het verder?

De ontdekking van de gasbel in Slochteren en de vele miljarden Guldens die deze de Staat zou gaan opleveren, betekende de definitieve doodsteek voor de mijnbouw in Zuid-Limburg en daarmee ook het einde van de bestaande kolenindustrie en de daaraan gekoppelde, florerende economie.

Hoofdkantoor Staatsmijnen 31 januari 1967 Heerlen (Foto: DSM)

Hoofdkantoor DSM 30 novemberi 2013 Heerlen

Hierboven een documentaire van de VPRO (Onzichtbaar Nederland) die onder andere inzicht geeft over ondergrondse gangenstelsel van de voormalige steenkolenmijnen. Ook wordt er aandacht besteed aan de impact van de mijnen op het Zuid-Limburgse landschap.