Staatsmijn Beatrix

De Staatsmijn Beatrix 1954 - 1962

Kaart concessie Staatsmijn Beatrix

(Nooit in productie gekomen)

e Staatsmijn Beatrix was de laatste Nederlandse steenkolenmijn die gebouwd werd. Bij gelegenheid van 50 jaar Staatsmijnen werd in 1952 bekend gemaakt dat een vijfde Staatsmijn zou worden bijgebouwd. De bouw hiervan startte in 1954 in Herkenbosch. Deze mijn, die werd aangelegd door DSM, is nooit in gebruik genomen. Tijdens de bouw van de schachten werd duidelijk dat aardgas en aardolie de rol van steenkool zouden overnemen. Mijnbouw in Nederland was niet meer rendabel.

Naast de steenkoolvelden in Zuid-Limburg was men op zoek naar andere gebieden, om de steenkolenvoorziening voor Nederland veilig te stellen. In 1907 was men aan de Duitse kant van de grens bij proefboringen op een winbare laag gestoten. Vanaf 1914 werd deze laag ontgonnen door de mijn Sophia-Jacoba in Hückelhoven-Ratheim. Deze mijn is tot 1997 in bedrijf geweest.

De locatie werd gekozen om het feit dat de kolen hier het minst diep zaten. In de omgeving was er weinig bebouwing zodat een mogelijke uitbreiding geen probleem zou vormen. Verder waren er plannen om de winning door te laten lopen tot voorbij de Duitse grens. Uiteindelijk zou aangesloten worden op het gangenstelsel van de Duitse mijn Sophia-Jacoba, die toen voornamelijk in Nederlandse handen was.

In 1953 viel de beslissing om te starten met de bouw. In 1954 vonden de voorbereidende bouwwerkzaamheden plaats. In 1955 werd begonnen met boren van de twee schachten. In 1960 werd de eerste kolenlaag doorsneden.

Kort van tevoren was er toestemming gegeven om op Duits grondgebied kolen te winnen. In 1962 werd de bouw stilgelegd. Men had toen een diepte van 710 meter bereikt. De schachten werden afgedekt door betonnen deksels. Een mogelijke toekomstige winning zou dan een voorsprong van drie jaar geven.

DSM bezit de concessie nog steeds. Het terrein werd in 1969 in gebruik genomen door AFCENT, een onderdeel van de NAVO.

Schacht I van de Staatsmijn Beatrix (Foto: DSM)

Locatie van schacht I van de Sm. Beatrix

In 1986 werd de zuidelijke schacht geopend en in gebruik genomen door het VROS Deepwater Research and Training Centre. Zij gebruikten het diepe water van de schacht voor een duikschool en testen van diepzeeapparatuur.

Enige jaren later ging dit bedrijf failliet. De omgeving van het terrein is onderdeel van Nationaal Park De Meinweg.

Staatsmijn Beatrix

Staatsmijn Beatrix in aanbouw. De zogenaamde cuvelageringen liggen gereed om in de schacht als versterking te gaan dienen (Foto: DSM)

Schacht II van de Staatsmijn Beatrix (Foto: DSM)

Staatsmijn Beatrix in aanleg (Foto's DSM)

Luchtfoto (hieronder) van de staatsmijn Beatrix uit 1961. Op het terrein links van de beide schachttorens is goed te zien waar de enorme cuvelageringen (zie linker foto hierboven) hebben gelegen. Deze werden gebruikt ter versteviging van de geboorde schachtwand. Even hogerop in de foto is een bassin te zien en rechts daarnaast een berg steenafval. Het steenafval is naar alle waarschijnlijkheid afkomstig uit de geboorde schachten die een uiteindelijke diepte hadden van respectievelijk 710 en 717 meter.

Luchtfoto Staatsmijn Beatrix 1961 (Foto: Collectie Frans Roomer)

Afdelingsopzichter P.H.H. Wolters (Foto: DSM)

Koollaag doorsneden in Beatrix-schacht I (1962)

Onverdroten gaan de schachtdelvers op de Staatsmijn Beatrix verder met hun moeizame arbeid., de beide Beatrix-schachten verder af te diepen. In schacht I werd op 12 maart 1962, op 677 meter diepte kolenlaag IV doorsneden. Afdelingsopzichter P.H.H. Wolters van afdeling Schachtbouw toont op de foto hiernaast, vol trots, een brok steenkool die uit deze laag afkomstig is.