Wat de mijn ons naliet | Ws

Schacht Willem I

Op 12 oktober 1898 werd de "Société Anonyme des Charbonnages néerlandais Willem et Sophia" eigenares van de concessies Willem en Sophia en diende een ontwerp in, tot het maken van 2 schachten, elk 3,50 meter in doorsnede, op een afstand van 35 meter hart-op-hart. Met de aanleg van schacht I en de luchtschacht II was men in maart 1899 begonnen. Schacht I werd afgediept tot 71,65 meter.

Tegenwoordig is alleen nog een stukje van de betonnen deksel, die de schacht afdicht, te zien.

Schacht I rond 1960

De betonnen deksel die de schacht I afdekt

Schacht Willem II

Luchtschacht II werd afgediept tot 62,40 meter. Jaren later werd ook deze schacht een productieschacht en verrees er een grote, stalen schachtbok boven.

Restanten van schacht II zijn er niet meer. De betonnen afdekplaat ligt net onder de uitbouw van het gebouwtje van de plaatselijke kantine.

Schacht II rond 1955

De schachtdeksel van schacht II ligt verstopt onder de bestrating

Monument bij de voormalige ingang van de mijn

De betonnen afdekplaat boven schacht Willem I

Monument bij de voormalige ingang van de mijn

Het mijnspoor (Miljoenenlijntje)

Monument bij de voormalige ingang van de mijn

Een stukje authentieke "koelmoer"

Op het voormalig mijnterrein herinnert vrijwel niets meer aan het verleden van deze steenkolenmijn.

Bij de ingang is een monument gemaakt met een gedenksteen. (Zie foto rechts). Op het terrein bevinden zich nu enkele sportvelden en een kantine.

Direct voor de kantine lag schacht "Willem II" en even verderop treft men nog de betonnen afdekplaat aan, die geplaatst is boven schacht "Willem I".

Naast het sportcomplex ligt nog het mijnspoor (miljoenenlijntje) waarop de mijn was aangesloten, ter vervoer van de gedolven kolen.

Ook is er nog een stuk oude mijnmuur (koelmoer) bewaard gebleven.

De Mijnwerker

De Mijnwerker

Dit beeld is ontworpen door de Haagse kunstenaar Jan Hooreman (1917-1984).

Naast beeldhouwer was Hooreman zelf ook mijnwerker. Het beeld werd in 1952 bij gelegenheid van het gouden jubileum van de Staatsmijnen door gedetineerden uit de Rijkswerkinrichting aangeboden aan de directie van de Staatsmijnen en kreeg een plek in de loonhal voor de lampisterie van de Staatsmijn Emma te Treebeek. In verband met de mijnsluiting werd het beeld weggehaald en in beheer genomen door het toenmalige Industrion, museum voor industrie en samenleving, thans Continium Discovery Center. Bij gelegenheid van de herinrichting van het Carboonplein bood het Continium Discovery Center het beeld aan de gemeenschap van Kerkrade in bruikleen aan. Het door de Kerkraadse beeldend kunstenaar Wim Steins grondig gerestaureerd beeld werd op 10 oktober 2010 op deze plek onthuld.

Hamschacht II

In het zogenaamde Hamveld, zo'n anderhalve kilometer oostelijk van de twee hoofdschachten, lag luchtschacht Ham II van de Willem-Sophia. In maart 1940 werd deze luchtschacht Ham II, voor de luchttoevoer naar de 105-meter verdieping afgediept. Deze schacht had een doorsnede van 4,80 meter, met een diepte van 73 meter. De schacht was bedoeld voor de luchtintrek via opbraak 133 naar de 105-meter verdieping. Wegens het omleggen van de luchtstroming in de mijn, werd deze schacht in 1964 vanuit de 105-meter verdieping met een nieuwe ventilatie-opbraak verbonden en als lucht-uittrek gebruikt. De schacht werd gesloten en gesloopt in 1970. Tegenwoordig rest alleen nog de betonnen afdekplaat, ter afdichting van de schacht.

De betonnen afdekplaat boven schacht Ham II

Schacht Ham II rond 1949

De afdekplaat boven schacht Ham II

Restanten Melanie-schacht

In een dijk, die de afscheiding markeert van de eens zo hoge steenberg van de Willem-Sophia, steekt nog net de rand van de dikke, betonnen afdekplaat uit, die de ooit meer dan 230 meter diepe schacht afdekt.

Als eerste van de vijf schachten van de mijn Willem-Sophia werd de Melanieschacht afgesloten met een betonnen kleefprop vanaf het niveau van de 100-m verdieping.

Rechts een drone-opname van de blootlegging van de afdekplaat van de schacht. Dit ter sanering van de schacht in 2018.

Schacht Melanie rond 1955

Wisosplit (Willem-Sophia split)

De steenberg van de voormalige mijn “Willem-Sophia” te Kerkrade wordt reeds enkele decennia afgebouwd. Het unieke van deze steenberg is dat, middels natuurlijke verbranding, de zwarte leisteen wordt omgezet in de zogenaamde rode mijnsteen.

De voormalige steenberg van de Willem-Sophia (2014) is bijna geheel afgegraven

De natuurlijke verbranding kwam tot stand omdat de steenberg van de Willem-Sophia jarenlang van binnenuit brandde. De resten kolen die op de steenberg terechtkwamen na het wasproces in de wasserij van de mijn, hebben in de jaren 40 tot ontbranding gekomen. De rode mijnsteen, verkrijgbaar in verscheidene korrelfracties, wordt toegepast in diverse sectoren. Zo wordt dit onder meer gebruikt voor de aanleg van de welbekende rode fietsstroken aan de zijkant van de Nederlandse wegen.

Schacht Sophia rond 1960

De restanten van schacht Sophia in het "Hamveld" (2009)

Restanten Sophia-schacht

In het "Hamveld" ten zuidwesten van de twee hoofdschachten werd in 1949, ter transport van vulstenen en materiaal, schacht Sophia gerealiseerd. De schacht werd afgediept volgens de bevriesmethode; de schachtwand bestond uit een 1,5 steen-dik-metselwerk, waarachter aansluitend aan de bevroren schachtwand 30 cm dik beton werd gestort. De binnenwand werd 3-steen dik gemetseld, waarna er een bitumenlaag werd aangebracht.

In 1970 werd de Sophia-schacht aan de 180-meter verdieping afgesloten door een oplegprop met bewapening. De diameter van deze schacht was belangrijk groter dan die van de andere Willem-Sophia-schachten.

Later werden er bovenop deze prop vulstenen gestort waarna de schacht met een dekselconstructie werd afgedicht.

De totale diepte van deze schacht was 328,14 meter. Tegenwoordig is alleen nog een gedeelte van het fundament, een stukje schachtwand en de betonnen schachtdeksel te zien.

Restanten van schacht Sophia

Restanten van schacht Sophia

Restanten van schacht Sophia